تصفیه فاضلاب صنایع مواد شوینده|بررسی روش تصفیه پساب مواد شوینده
تصفیه فاضلاب صنایع مواد شوینده، فرآیندی پیچیده است چرا که فاضلاب تولیدی این کارخانجات جزو فاضلاب های صنعتی با بار آلایندگی بالا محسوب می‌شوند. فاضلاب مواد شوینده حاوی دترجنت ها می‌باشند که به صورت محلول در آب وجود دارند و در صورت عدم جداسازی آن‌ها قبل از دفع در محیط زیست می‌توانند مشکلات زیست محیطی زیادی را به وجود آورند همچنین علاوه بر دترجنت‌ها و سورفاکتانها، اغلب حاوی پلی فسفات می‌باشند که برای کمپلکس کردن کلیسیم افزوده شده اند. فاضلاب این صنایع یک منبع عمده ورود فسفات به منابع آب شناخته می‌شود که جزو مواد مغذی محسوب می‌شود و سبب بروز پدیده یوتریفیکیشن می‌شود لذا می‌بایست قبل از دفع عمل تصفیه روی فاضلاب مواد شوینده صورت گیرد.در ادامه خصوصیات فاضلاب این صنایع به همراه روش تصفیه فاضلاب کارخانجات تولید مواد شوینده شرح داده خواهد شد.
تعریف مواد شوینده مصنوعی ( دترجنت ها)
اصطلاح دترجنت ها به انواع زیادی از مواد شوینده و تمیزکننده اطلاق می‌شود که به منظور زدودن چرک و آلودگی از سطح پارچه، قالی، ظروف و سایر اشیا به کار برده می‌شود. اجزای اصلی تشکیل دهنده دترجنت ها مواد آلی هستند که خاصیت جذب سطحی در محلول های آبکی را دارا می‌باشند و به آن‌ها عوامل جذب سطحی یا سورفاکتانها می‌گویند. سورفاکتانها مولکول های بزرگ قطبی هستند که یک انتهای آن‌ها محلول در آب و انتهای دیگر به آسانی در چربی‌ها حل می‌شوند.
اهمیت تصفیه فاضلاب کارخانجات تولید مواد شوینده
تخلیه پساب حاوی دترجنت ها چه از طریق کارخانجات تولید مواد شوینده و چه از طریق مصارف خانگی مواد شوینده، باعث بروز مشکلات زیست محیطی عمده ای می‌شود. این مشکلات به سه دسته عمده تقسیم‌بندی می‌شوند:
- مشکلات زیست محیطی ناشی از سورفاکتانها
- مشکلات زیست محیطی ناشی از ورود فسفر
- مشکلات زیست محیطی ناشی از ورود دترجنت ها
مشخصات کمی و کیفی فاضلاب صنایع مواد شوینده
- حداکثر میزان دبی ورودی به شبکه جمع آوری فاضلاب کارخانه مواد شوینده، به منابع ناشناخته تعلق دارد که میزان 60 درصد کل جریان فاضلاب را تشکیل می‌دهد.
- 50 درصد کل BOD و COD فاضلاب مواد شوینده به دو قسمت خروجی چربی و واحد پخت صابون تعلق دارد.
- نسبت برای واحدهای سولفاناسیون، تولید پودر، مایع ظرفشویی و محصولات صنعتی در حدود 50 درصد می‌باشد.
- از آنجا که فاضلاب مواد شوینده دارای PH بالایی می‌باشند، طراحی فرآیند تصفیه باید برای این شرایط صورت گیرد.
- دمای فاضلاب در حد مطلوبی می‌باشد و تنظیم دما برای مراحل تصفیه ضروری نمی‌باشد.
در جدول زیر خصوصیات فاضلاب صنایع مواد شوینده به طور تخمینی عنوان شده است:
| خصوصیت | واحد | میزان |
|---|---|---|
| PH | --- | 9.5-11.5 |
| COD | mg⁄l | 3500-5000 |
| BOD5 | mg⁄l | 1800-3000 |
| کدورت | NTU | 250-350 |
| مواد فعال سطحی | mg⁄l | 350-500 |
| کل جامدات TS | mg⁄l | 9000-11000 |
روش تصفیه فاضلاب صنایع مواد شوینده
کارخانجات تولید مواد شوینده، بسته به محصولات تولیدیشان، دارای واحد های تولیدی گوناگونی می‌باشند. در حالت کلی کارخانجات تولید کننده مواد شوینده دارای واحدهای پخت صابون، سولفوناسیون، تولید پودر، تولید مایعات ظرفشویی و دستشویی، تولید شامپو، تولید خمیر دندان، تولید پودر ماشین لباسشویی می‌باشد. دو واحد سولفوناسیون و تولید پودر معمولاً در کارخانجات بسیار بزرگ وجود دارند. در ادامه، روش تصفیه پساب یکی از کارخانجات تولید مواد شوینده شرح داده می‌شود:
متعادل ساز:
با ورود پساب به این حوضچه ها، تزریق اسید سولفوریک و آب آهک جهت تنظیم PH صورت می‌گیرد. تزریق مواد شیمیایی بر حسب دبی فاضلاب به حوضچه های تصفیه شیمیایی تزریق می‌شود.
تصفیه شیمیایی فاضلاب مواد شوینده:
پس از اضافه شدن مواد شیمیایی تنظیم کننده PH به فاضلاب مواد شوینده، پساب حاصله در یک حوضچه ته نشینی زمان ماند مناسبی را طی خواهد کرد تا لجن های شیمیایی به استخر جمع آوری لجن فیلتر پرس هدایت شود. پس از آن در حوضچه های انعقاد و لخته سازی، تزریق مواد منعقد کننده و کمک منعقد کننده را داریم تا ذرات کلوئیدی ناپایدار و ته نشین گردند. سپس فرآیند لخته سازی تکمیل می‌گردد و در انتها لجن های حاصل از تصفیه شیمیایی فاضلاب توسط پمپ به استخر جمع آوری لجن فیلتر پرس جهت تهیه کیک شیمیایی هدایت می‌شوند.
تصفیه بیولوژیکی فاضلاب صنایع مواد شوینده:
سرریز حاصل از فرآیند تصفیه شیمیایی وارد حوضچه های هوادهی بیولوژیکی می‌شوند. در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب مواد شوینده، تصفیه به کمک لجن فعال صورت می‌گیرد. در این روش، فاضلاب را وارد حوضچه هایی می‌کنیم تا هوادهی شود و انحلال اکسیژن در آب صورت گیرد. این اکسیژن موجب تولید مثل و زندگی میکروارگانیسم های موجود در فاضلاب می‌شود که این عمل موجب کاهش BOD فاضلاب می‌گردد. پس از آن وارد حوضچه های ته نشینی می‌شوند. سپس لجن فعال( بیومس) در آنجا ته نشین می‌شود. پس از آن به استخرهای تغلیظ لجن هدایت می‌شود. جهت تصفیه بیولوژیکی به کمک لجن فعال و رشد میکروبی مناسب می‌توان از صافی بیولوژیکی دوار( RBC) استفاده کرد.
فرآیند فیلتراسیون:
پساب حاصل از مراحل بالا با هدف حذف رسوبات و لخته های تشکیل شده و کاهش ذرات معلق مثل لخته های آهن و آلومینیوم حاصل از تصفیه شیمیایی به مخزن فیلتر شنی پمپ و هدایت می‌شود.
فرآیند جذب سطحی:
فاضلاب خروجی از فیلتر شنی جهت رنگ بری وارد مخزن کربن فعال می‌شود. در روش جذب سطحی، مواد محلول در سطح مشترک جامد و مایع به دام می‌افتند. معمول ترین ماده جاذب مورد استفاده، کربن فعال می‌باشد. کربن فعال بدلیل قابلیت جذب فراوان و قابلیت احیا نمودن مجدد، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است.
فرآیند گند زدایی:
در مرحله آخر جهت کشتن یا بی اثر ساختن میکروارگانیسم های پاتوژن از کلر زنی استفاده می‌کنیم. در این مرحله پکیج های تزریق مواد شیمیایی جهت کلرزنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
طراحی و ساخت پکیج تصفیه فاضلاب صنایع مواد شوینده
شرکت پژوهش صنعت آب با بیش از 20 سال سابقه موفق در تصفیه فاضلاب های صنعتی و بهداشتی توانایی طراحی و اجرای انواع تصفیه خانه های فاضلاب صنایع مواد شوینده را دارا می‌باشد. همچنین این شرکت توانسته است با بهره گیری از فناوری های نوین تصفیه فاضلاب، پکیج های فلزی و پلی اتیلنی تصفیه فاضلاب با قیمت مناسب را ارائه دهد. تصفیه فاضلاب کارخانجات تولید مواد شوینده مطابق با استانداردهای سازمان محیط زیست می‌باشد.
